Idę ulicą, z naprzeciwka młoda kobieta z dzieckiem. Obok ujadający piesek. Gadam do niego. Po czesku, przecież jestem w Hlučínie. Młoda mama ucisza psiaka po czesku. Zagadałem do niej też po czesku. Aż w końcu ona krzyknęła na psa z czysto polskim akcentem: „Przestań!”. Ooo! – zawołałem. Po polsku? Odpowiedziała: „Po polsku, po czesku, po morawsku, po niemiecku. Wszystko”.

Tygiel

W tym okrzyku zawarta jest historia ziemi hulczyńskiej i dzieje jej mieszkańców. Słownik Sulimirskiego (rok 1882) lokuje Hulczyn w powiecie raciborskim. Ów powiat, w innych nieco granicach, od roku 1742 leżał na terenie państwa pruskiego. W roku 1920 ziemia hulczyńska stała się częścią nowo powstałej Czechosłowacji. Przesunięcia granic trwały jeszcze kilka lat. Ziemię podzielili obcy – kilka miejscowości zostało w Niemczech. A ludzie? Mieszkańcy wciąż byli ci sami. „Tutejsi”. Morawiacy, także Niemcy, wszyscy od sześciu pokoleń poddani króla pruskiego. Z perspektywy kościelnej była to „pruska część biskupstwa Ołomunieckiego”. Krótko mówiono „Prajsko”. W Ołomuńcu mówią tak do dzisiaj, miejscowi tego nie lubią. Wioski leżące kiedyś po stronie Niemiec, teraz należą do Polski (m.in. Krzanowice, Borucin, Bolesław). Dziś granica wreszcie nie dzieli. Przed ponad 40 laty wspominał proboszcz Bolesławia, jak to w święta zachęcił parafian do śpiewu nieszporów w języku morawskim. Mieli jeszcze modlitewniki, drukowane niemieckim gotykiem po morawsku – oglądałem je wtedy. Nazajutrz zjawili się panowie z Urzędu Bezpieczeństwa – władza potraktowała te morawskie nieszpory jako przejaw separatyzmu przygranicznych wiosek.