Wielu znakomitych gości zgromadziło się dzisiaj (27 sierpnia) przed budynkiem Archiwum Państwowego w Opolu, gdzie otwarta została wystawa „Śląsk był polski – będzie polski!” przygotowana przez Archiwum Państwowe w Katowicach.

Wystawę otwarto z okazji obchodów Roku Powstań Śląskich ogłoszonego przez Sejm RP w setną rocznicę wybuchu I powstania śląskiego. – Najwyższy czas, żeby po stu latach pogłębić wiedzę, pamięć i szacunek do tych ludzi. Jesteśmy ich dłużnikami, bo potrafili zawalczyć o Polskę w swoich sercach, umysłach i zarazić tą ideą swoich sąsiadów, swoje rodziny – mówił Marcin Ociepa, wiceminister Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, dziękując w imieniu rządu polskiego twórcom wystawy i portalu powstancyslascy.pl .

Uroczystość była dwuczęściowa – najpierw przed siedzibą AP w Opolu otwarto wystawę, a potem w gmachu urzędu wojewódzkiego odbyła się prezentacja portalu internetowego powstancyslascy.pl. Naczelny dyrektor Archiwów Państwowych Paweł Pietrzyk przywołał fakt, że w zdigitalizowanych zasobach archiwów państwowych jest około miliona dokumentów związanych z procesem odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Do części z nich „linkuje” strona poświęcona powstaniom śląskim.

Składa się ona z czterech zasadniczych działów: „Edukacja”, „Znajdź powstańca”, „Oparte na faktach” oraz „Wirtualny album”. W bazie nazwisk powstańców znajduje się 6 217 osób, poinformowała Aleksandra Starczewska-Wojnar z AP w Opolu, która pracowała nad zawartością strony. – Moją ulubioną częścią strony są „Newsy z frontu”. Powstały w czasie współpracy z naszymi młodymi wolontariuszami, którzy czytając pamiętniki powstańca Romana Horoszkiewicza zwracali uwagę na interesujące ich wiadomości. Jest ich u Horoszkiewicza bardzo dużo i na podstawie tego, co wyselekcjonowali nasi wolontariusze, została stworzona część portalu pt. „Newsy z frontu” (w zakładce – Oparte na faktach – przyp. ak) – mówiła Starczewska-Wojnar.

Prof. Marek Białokur zwrócił uwagę, że w dobie częstych fakenewsów i przekłamań ważne jest, że portal jest źródłem informacji sprawdzonych i udokumentowanych.

- Odbiorca nie szuka tylko wielu poszczególnych faktów. Jeżeli mamy platformę cyfrową z tysiącami informacji, to nikt nie będzie tego studiował, bo nikt nie jest w stanie tego zrobić. Jest potrzeba również syntetycznego patrzenia na to zjawisko. Tu jest miejsce na refleksję historyka, który może zaryzykować pewnego typu uogólnienie. Po to, żeby na pytanie: ”Czym były powstania?” nie odpowiadać w ten sposób, że przez pół godziny wylicza się wydarzenia, które w ciągu tych trzech lat 1919–21 miały miejsce – uzasadniał potrzebę nowoczesnej opowieści o powstaniach śląskich prof. Ryszard Kaczmarek, znawca historii powstań i autor najnowszej publikacji na ich temat („Powstania Śląskie 1919–1920–1921. Nieznana wojna polsko-niemiecka”, Znak, 2019).

Więcej o wystawie i portalu w „Gościu Opolskim” nr 36/8 września.