Wystawa stworzona w przestrzeni byłego obozu jenieckiego Lamsdorf

ak /CMJW

publikacja 17.03.2022 21:26

Dzisiaj uroczyście otwarto "Miejsce z blizną" - ekspozycję edukacyjną Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych.

Wystawa stworzona w przestrzeni byłego obozu jenieckiego Lamsdorf Fragment "Miejsca z blizną" - instalacja artystyczna "Obecność". Andrzej Kerner /Foto Gość

Mieści się ona na terenie byłego jenieckiego Stalagu 318/VIII F (344) Lamsdorf - tej części kompleksu jenieckiego, która była wyzwolona 17 marca 1945 r. przez wojska sowieckie. Ta część obozu nosiła nazwę Russenlager, choć więzieni byli w niej nie tylko żołnierze Armii Czerwonej.

- Cały Stalag 344 Lamsdorf był jednym z największych obozów jenieckich Wehrmachtu na terenie Europy w czasie II wojny światowej. Przeszło przez niego ok. 300 tys. jeńców, żołnierzy koalicji antyhitlerowskiej z całego świata - przypomniała dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektorka Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, podczas uroczystego otwarcia ekspozycji edukacyjnej "Miejsce z blizną". W otwarciu uczestniczył wicepremier Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego.

- "Miejsce z blizną" to określenie, które oddaje dobrze charakter całego Miejsca Pamięci w Łambinowicach. Niemniej jednak w przywoływaniu faktów historycznych na tej ekspozycji skupiliśmy się wyłącznie na wydarzeniach, które wydarzyły się konkretnie w tym miejscu. A więc na małym fragmencie obozu. Uwagę zwiedzających skupiamy na wojnie i niewoli. Opowiadamy o historii miejsca głosami świadków, ludzi prawdziwych, których wydobyliśmy dzięki ich zapiskom w dziennikach, korespondencji, w pamiętnikach. Wydobyliśmy z kilkusettysięcznej, anonimowej masy m.in. rtm. Witolda Pileckiego, Irenę Jurgielewiczową. To żołnierze jeńcy Lamsdorf. Czytając ich krótkie wypowiedzi, poznajemy, czym była dla nich niewola. Zgłębiamy ich interpretacje świata wartości, dzięki którym trwali i żyli. W czasie wojny były one wielokrotnie wystawiane na próbę - mówiła V. Rezler-Wasielewska.

"Miejsce z blizną" składa się z elementów o charakterze małej architektury i instalacji artystycznej wbudowanych w przestrzeń z ruinami dawnego obozu. Są to: makieta terenów obozowych, oś czasu, informatory (m.in. w formie ławek), instalacja artystyczna "Obecność" oraz tzw. Ściana Refleksji.

- Zrezygnowaliśmy z budowania rozbudowanej faktografii na rzecz osobistego doświadczania przez samych zwiedzających miejsca o dużej wadze historycznej, ale przede wszystkim o ogromnym emocjonalnym ciężarze, który prowokuje pytania o istotę człowieczeństwa, granice konformizmu, konsekwencje ideologii zbudowanej na sile i przemocy. W końcu – o możliwość ocalenia przez ofiary własnej godności w warunkach niewoli - mówiła dyrektorka CMJW.

Przestrzeń byłego obozu w niewielkim stopniu została przekształcona przez muzealników - nie dominuje nad naturalnym, leśnym otoczeniem i zachowanymi resztkami obozu. "Miejscu z blizną" towarzyszą materiały dydaktyczne adresowane do młodzieży w wieku 13-18 lat oraz do nauczycieli: scenariusze warsztatów, zakładki książkowe, mapa ekspozycji, karty do pracy indywidualnej, a także tzw. poMOCnik - narzędzie motywacyjne wspomagające planowanie i osiąganie celów życiowych, a inspirowane przeżyciami powstańców warszawskich w niewoli.


Wystawa została sfinansowana z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020 oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu "Promesa dla Kultury".