Wciągu ostatniego roku obiekt przeszedł generalny remont. Inwestycja o wartości ok. 5,5 mln zł miała na celu przywrócenie historycznego charakteru oraz dostosowanie budynku i wystawy do współczesnych standardów. Kolejnym krokiem będzie rozbudowa całego kompleksu.

Zabytkową część muzeum, czyli dawny Dom Polski ocieplono, przywrócono dawny, historyczny wygląd elewacji, stolarki okiennej, wymieniono oświetlenie, instalację elektryczną, zmodernizowano ogrzewanie i wentylację. W piwnicach wykonano posadzki, a na parterze odnowiono parkiety. Renowacji poddano także znajdującą się na zewnątrz mozaikę autorstwa Ryszarda Kowala.

Między historią a pamięcią

Jednym z głównych zadań Muzeum Czynu Powstańczego jest edukacja historyczna, zwłaszcza dotycząca plebiscytu i powstań śląskich, stąd po remoncie przestrzeń wystawiennicza została zaaranżowana w zupełnie inny, nowoczesny sposób.

– Już od wejścia wchodzimy w historię. W pierwszej części postanowiliśmy bardziej wyeksponować kwestię związaną z kampanią plebiscytową na Górnym Śląsku. Walka o każdy głos była niezwykle zacięta, a w literaturze można się nawet spotkać z określeniem „wojna papierowa”, ponieważ była prowadzona – prócz wieców i manifestacji – głównie poprzez materiały drukowane. Materiałów propagandowych, wydawanych przez jedną i drugą stronę w obu językach było naprawdę dużo. Argumenty obu stron były dość podobne, więc walczono satyrą, humorem obrazkowym, hasłami – tłumaczy dr Katarzyna Szawan, zastępca kierowika MCP.

Także ekspozycja w głównej sali, poświęcona wydarzeniom od zakończenia pierwszej wojny światowej po powstania śląskie, zupełnie zmieniła formę.

– Wystawa pt. „Pomiędzy… historią a pamięcią. Górny Śląsk w latach 1918–1922” składa się z dwóch części. Pierwsza pokazuje wydarzenia na Górnym Śląsku po zakończeniu pierwszej wojny światowej, zarysowuje szerzej tło i sytuację, jaka doprowadziła do podziału regionu. Druga koncentruje się na miejscu, w którym jesteśmy, czyli na Górze Świętej Anny, która znalazła się w niemieckiej części Górnego Śląska. Zmieniła się nieco narracja – chcieliśmy upamiętnić zarówno niemieckich, jak i polskich uczestników tych wydarzeń. Całość ma kształt labiryntu, dzięki czemu, choć powierzchnia jest nieco mniejsza, wydaje się zawierać więcej – opowiada.

Dzieje ludzi i regionu

Eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Czynu Powstańczego, ale także z Działu Historycznego Muzeum Śląska Opolskiego, muzeów z Katowic, Bytomia i Świętochłowic, Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Śląskiej Biblioteki Cyfrowej.

– Prezentujemy zabytki, eksponaty, których wcześniej nie było. Wśród nich znajdują się np. przykładowe egzemplarze broni używanej przez powstańców – zarówno białej, jak i palnej (karabiny ręczne, maszynowe, pistolet). Są dokumenty osobiste powstańców i działaczy plebiscytowych, meldunki i rozkazy, odznaczenia obu stron za udział w powstaniach śląskich, sztandary. Jest wiele fotografii, przedstawiających szeregowych powstańców i – co jest nowością – mapy podłogowe, które ułatwiają przekazanie informacji o prowadzonych działaniach – wymienia K. Szawan. Dlatego zachęca nawet tych, którzy widzieli poprzednią ekspozycję, do odwiedzenia muzeum.