Wczoraj gościłem w niezwykłym miejscu. Młyn państwa Bernarda i Agnieszki Widerów ma ponad 160 lat i nadal mieli mąkę. To młyn wodny, stojący nad Budkowiczanką,  zaraz przy wjeździe do Tuł od strony Laskowic. Jest tam też księga kazań wydana w roku 1761 a na jej końcu zapisana przez fundatora młyna Bernardta (taka pisownia zapisana na belce w młynie) Widerę kronika rodziny, młyna i miejscowości od 1800 do 1870 r. zatytułowana „Znaky które się przydały na Tulskem Gruncie od Roku Pańskiego 1800”. Dla samej przyjemności czytania niezwykłego tekstu przytaczam jej fragmenty. A jeśli ktoś chce naukę wyciągać – też wolno.

1.Roku Panskiego 1800 nawiedzieł Pann Bóg tuteisy Grund Gradem ze nie ostało nic tylko Niebo a Ziemia. Dnia 9tego Lipiec.

3.Roku Panskiego 1807 przeiciągli Francuzy do Ślońska. Dnia 20tego Maja.

4. Roku Panskiego 1809 (…) nowy Chleb był na Św. Pietr.

8.Roku Panskiego 1813 Dnia 18tego Maja prziciagli Ruśi do Tułow.

  Fragment kroniki rodziny Widerów Andrzej Kerner /Foto Gość 22. Roku Panskiego 1851 stąpił moy Syn Albert Widera do stanu Kapłańskiego. Bernard Widera: 3 luty.

23. Roku Panskiego 1852 wybudował Bernard Widera Monicał, naktórą Drzewo musiał bardzo Drogo Kupieć na Turawszkę Forstewie. Meister był Anton Matyschik ze Stobrawy. Fundator Bernard Widera.

29.  (…) 1856. Był to bardzo Drogi Rok. Żyto 8, Jecrzmien 7 tt (twardych –przyp.ak)

30. Turecka Psenica zinnego Kraiu 6 tt Kartofle 2 tt Miech, ale wtę Roku 1857 Urodzaie Wielkie Były wsytko  z Boze się zdarzyło. żyto 3 tt Jecrzmien 2 tt Kartofle 15 asz do 20 tt Miech.

36. Roku Panskiego 1865 były Misye w Thulsky Kosciele, od Franciskanow ze Swiętei Anny odprawowane, od 14tego Cyrwnia asz do 25tego Cyrwnia, Bernard Widera dał postawic Krziż albo Bozełmęka we szwoim Ogrodzie, od tych franciskanow Była Poświenconoł, 1865.

Roku 1866. Był to bardzo obfity Rok, ale bardzo Woina Wielka z Cysarzy, było tam moich Synów 4 wte woynie, 3. Suzyo przy Woysku, a ieden Myoserny, Horych Opatrowac, lec N. Karol wygrał. ta Bitwa nie trwała jeno 2. Niedziele, Bogu Dzienka.

Kronikę kończy powtórny zapis o śmierci matki młynarza

Moya Kochana Matka Maryana Widerzina a rodzono Tkacka odała Bogu ducha 7mego Listopada. A przÿduzyła szwoy zywot besz 90 Lott. 1833. Bernard Widera

Wkrótce w wydaniu papierowym „Gościa Opolskiego” więcej o ostatnim młynarzu, o tym, co w starym młynie mówi św. Marcin i jak XVIII-wieczna księga uratowała rodzinę przed wysiedleniem.