Co nam mówi wózek z Domasławia? przejdź do galerii

Mniej więcej wtedy, gdy Tales z Miletu tworzył podstawy geometrii i - jak się wydaje - jako pierwszy sformułował filozoficzną tezę o nieśmiertelności duszy, w Europie najbardziej rozwinięte społeczności reprezentowała tzw. kultura halsztacka. Była wczesna epoka żelaza (750-500 p.n.e) - upowszechniła się wtedy metalurgia żelaza, zaczęto wydobywać surowce mineralne, zwłaszcza sól. Wówczas na ziemiach Śląska panowała kultura łużycka.

Odkrycia dokonane podczas ratowniczych badań archeologicznych w okolicach Domasławia (gm. Kobierzyce) w związku z budową obwodnicy Wrocławia archeologowie określają mianem rewelacyjnych. Postawiły one znak zapytania nad dotychczasowym pewnikiem, że na terenie Śląska we wczesnej epoce żelaza „panowała” niepodzielnie kultura łużycka. W świetle odkryć w Domasławiu obszar Śląska, a prawdopodobnie także część Wielkopolski i Kujaw, we wczesnej epoce żelaza mogła być częścią kultury halsztackiej. W każdym razie - pewne jest jedno, że ludność zamieszkująca w okresie od VIII do VI w. p.n.e. co najmniej utrzymywała intensywne kontakty z ośrodkami kultury halsztackiej (nazwanej tak od najbardziej znanego odkrycia z nią związanego w kopalni soli w Hallstatt w Austrii), a poprzez nie - z kręgiem cywilizacji śródziemnomorskiej (państwo Etrusków, Grecja).

Dowodem na to jest odkrycie w Domasławiu - wśród przebadanych tysiąca grobów -  około 200 bogato wyposażonych grobów komorowych. Zakłada się, że były to groby wyższej warstwy społecznej -  charakterystyczne właśnie dla kultury halsztackiej. Wyróżnia je nie tylko budowa komorowa, ale także bogate wyposażenie - głównie w ceramikę, która miała również znaczenie rytualne. Jednym z najciekawszych artefaktów odkrytych w Domasławiu jest czterokołowy gliniany wózek. Symbolika wozu rozpowszechniła się w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza i wiąże się z kultem Słońca. Fakt, że wózek znalazł się w grobie, świadczy prawdopodobnie o szczególnie wysokiej pozycji społecznej zmarłego. 

O rytualnym i religijnym charakterze świadczą także zdobienia ceramiki znalezionej w domasławskich grobach, m.in. symbole solarne (np. triskeliony, tarcze słoneczne) i akwatyczne (spirale, meandry, linie faliste). Bardzo często elementy zdobnicze powtarzane są trzykrotnie, co można wiązać z triadą czczonych bóstw.

Wystawę pt. „Domasław - nekropolia arystokracji z wczesnej epoki żelaza (VIII-VI w p.n.e.)" można oglądać w Muzeum Śląska Opolskiego do 5 maja.