Książkę otwiera rys historyczny, w którym przedstawiono, jak na przestrzeni wieków rozwijało się osadnictwo ludności żydowskiej na Śląsku Opolskim.

Pełne ciekawostek jest też omówienie społeczno-religijnych aspektów zakładania i funkcjonowania kirkutów. Ze względu na koszt zakupu gruntu nekropolie powstawały w tych miejscowościach, gdzie mieszkała większa grupa ludności żydowskiej. Jako miejsca nieczyste lokowane były poza wioską czy miastem i ogradzane. Na ich terenie budowano dom przedpogrzebowy, często też oddzielny budynek do rytualnych obmyć. Nad większością grobów ustawiano macewy, czyli pomniki nagrobne. Były one drewniane, żeliwne bądź kamienne.

Na Śląsku Opolskim znanych jest 35 nekropolii żydowskich. Nie wiadomo, gdzie ulokowane były trzy średniowieczne kirkuty w Brzegu, Nysie i Prudniku, natomiast miejsce pozostałych zostało potwierdzone dzięki zachowanym fragmentom pomników nagrobnych czy pozostałościom ogrodzenia. Krzysztof Spychała przedstawił każdy z cmentarzy, poczynając od Białej, a kończąc na Wołczynie.

W opisie poszczególnych nekropolii zamieszczono dokładne współrzędne geograficzne, rys historyczny, zdjęcia, ciekawostki, jak i stan zachowania. Autor podkreśla, że dzisiaj te wszystkie stare cmentarze wymagają szybkich i profesjonalnych działań, niezbędnych do ich ochrony i zachowania. To dlatego, że stan zarówno tych chronionych wpisem do rejestru zabytków (a takich jest 17), jak i tych nieobjętych ochroną konserwatorką, jest zły.

Smutne jest to, że w nieodległej przeszłości wiele grobów zostało zniszczonych przez wandali. Koniecznością jest inwentaryzacja grobów i macew, ich konserwacja i uporządkowanie, pielęgnacja zieleni, naprawa lub odbudowa ogrodzenia, oznaczenie kirkutu tablicą informacyjną i drogowskazami z miejscowości. Ale przede wszystkim – jak uświadamia Krzysztof Spychała – po prostu należy zacząć uczyć się pamiętać o tych, którzy jeszcze nie tak dawno mieszkali na Śląsku Opolskim.

Krzysztof Spychała, Kirkuty na Śląsku Opolskim, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Opole 2019, s. 122.