Niewygodna prawda

Warsztaty są częścią projektu edukacyjnego pt. „Tak było? Sprawdzam!” Odbywają się od 9 do 12 maja w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu.

Najpierw uczestnicy zapoznają się z wystawą o losach polskich żołnierzy w ZSRR po 17 września 1939 r. którą przed siedzibą CMJW omawia Monika Sobczak z działu edukacji i wystaw. Potem Ilona Lewandowska, dziennikarka „Kuriera Wileńskiego”, na podstawie twórczości Józefa Mackiewicza opowiada młodzieży o jego postaci, także o gatunkach dziennikarskich jak felieton i reportaż, uczy podstaw dziennikarskiego fachu: przeprowadzania wywiadu, zadawania pytań a potem selekcji zebranego materiału.

- Postać Józefa Mackiewicza wydaje się być ważna w dzisiejszych czasach. To człowiek, który mierzył się z ceną prawdy, bardzo doświadczył, jak jest ona wysoka. Wykonywał zawód dziennikarza w sposób świadomy, mając poczucie misji, zupełnie nie traktując tego jako źródła dochodu a raczej jako możliwość bycia świadkiem. Dzisiaj, gdy ten zawód często nie jest ceniony także dlatego, że informacja bardzo straciła swoją wartość, często bywa niewiarygodna, Mackiewicz jest bohaterem, który pokazuje, jak można wykonywać go z całkowitym zaangażowaniem. Uczy dojrzałego spojrzenia na rzeczywistość w czasach, gdy bardzo łatwo wydajemy sądy, szufladkujemy - podsumowuje Ilona Lewandowska. - Mamy rok Mackiewicza, więc jest okazja do szerszego przypomnienia jego twórczości. Myślę, że dalsza część projektu to świetny pomysł, by pokazać, że wielkie wydarzenia z historii światowej to nie tylko odsłaniane tablice, ale coś, co przekłada się na życie konkretnej rodziny, którą mogę poznać - dodaje.

  Monika Sobczak z CMJW opowiadała o zbrodni katyńskiej, korespondencji, jaka do pewnego czasu docierała do rodzin oficerów i roli Józefa Mackiewicza. Karina Grytz-Jurkowska /Foto Gość

Kontynuacją warsztatów będą bowiem spotkania z członkiem Opolskiej Rodziny Katyńskiej, który opowie o losach bliskiej sobie osoby: ojca, wuja, dziadka - ofiary zbrodni katyńskiej. Efektem tego mają być teksty - krótkie opowieści o człowieku.

- Wybraliśmy Mackiewicza, bo opisał historię zbrodni katyńskiej, nie ustawał w głoszeniu tej prawdy w czasach, kiedy była ona niechętnie słuchana. Długo zastanawialiśmy się nad tym, jak nauczyć młodzież pisać krótkie teksty biograficzne, historyczne, ale takie, które mogą być interesujące dla czytelnika. Mamy nadzieję, że to nauczy młodych słuchania osób starszych, da wskazówki, jak szukać odpowiedzi. Uczestnicy będą mogli też odwiedzić w muzeum w Łambinowicach ekspozycję pt. „Miejsce z blizną” - mówi dr Renata Kobylarz-Buła, zastępca dyrektora Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych.

  Ilona Lewandowska prezentowała uczestnikom warsztatów fragmenty dzieł Mackiewicza. Karina Grytz-Jurkowska /Foto Gość

W projekcie biorą udział głównie opolskie szkoły – młodzież z ostatnich klas szkół podstawowych, ale też średnich.

- Dowiedziałam się tu dużo o Katyniu, ale też np. o tym, jak się pisze reportaż, jak zbierać informacje, jakie pytania zadawać. Myślę, że to mi się przyda - stwierdza Zuzanna Kujawa z PSP 31 w Opolu, która aktywnie uczestniczyła w warsztatach.

- Były bardzo ciekawe, wiele z nich wyniosłem. W pewnym momencie nawet zastanawiałem się, czy nie zostać dziennikarzem, bo ta strona: co i jak się robi po kolei była bardzo ciekawa, ale że jestem raczej introwertykiem, byłoby to dla mnie trudne. O Józefie Mackiewiczu już wcześniej wspomniała nam pani na historii, ale tu dowiedzieliśmy się więcej. Jednak taka opowieść, historia ludzka jest dla mnie trudniejsza w odbiorze niż krótko i przejrzyście podane fakty, jak np. na wystawie przed muzeum – przyznaje Krzysztof Okoń PSP 31.

  Jakie pytania warto zadać rozmówcy i co trzeba wiedzieć przed wywiadem - tego uczyli się uczniowie opolskich szkół. Karina Grytz-Jurkowska /Foto Gość

Józef Mackiewicz był pisarzem i dziennikarzem. Urodził się 1 kwietnia 1902 roku w Sankt Petersburgu, po kilku latach przeniósł się z rodziną do Wilna. Jako 17-latek wziął udział w wojnie 1920 roku. Pierwsze artykuły publikował na początku lat 20, do 1939 roku pracował w wileńskim dzienniku „Słowo”. Po wybuchu wojny uciekł do Kowna. Gdy władzę w Wilnie przejęli Litwini, otrzymał zakaz wykonywania zawodu. Pod okupacją sowiecką musiał pracować jako drwal i woźnica. Po agresji III Rzeszy na ZSRR Niemcy zaproponowali mu wydawanie polskojęzycznego pisma, ale Mackiewicz odmówił. Opublikował za to kilka antykomunistycznych artykułów w okupacyjnym „Gońcu Codziennym”. Zostało to uznane za kolaborację, polskie władze podziemne wydały na niego nawet wyrok śmierci, ale po latach oczyszczono go z zarzutów. Gdy w kwietniu 1943 r. Niemcy podały informację o odnalezieniu masowych grobów polskich oficerów w Katyniu, na zaproszenie Niemców i za zgodą rządu Polskiego był obserwatorem ekshumacji. Swoje spostrzeżenia zawarł w wydanej po wojnie książce „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów”. Lata powojenne Józef Mackiewicz i jego żona spędzili na emigracji: Rzym, Londyn, ostatecznie zaś Monachium. Zmarł 31 stycznia 1985 roku.

Więcej o nim tutaj: https://www.gosc.pl/doc/6121550.Swiadek-ciekawej-prawdy