Internowania w województwie opolskim

W nocy 12/13 grudnia 1981 r. władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim.

Zebrana pospiesznie Rada Państwa zaakceptowała przewrót, przyjmując przygotowane już wcześniej dekrety, wśród nich ten o stanie wojennym. Przestała działać łączność telefoniczna, a radio i telewizja znalazły się pod bezpośrednią kontrolą wojska (w związku z tym internowano na krótko niektórych pracowników technicznych opolskiej Rozgłośni Regionalnej Polskiego Radia).

Zawieszono wydawanie większości tytułów prasowych, wprowadzono cenzurę korespondencji. Wyjazd
z miejsca zamieszkania wymagał specjalnego zezwolenia, podobnie jak przebywanie poza domem w godzinach nocnych.

Działalność „Solidarności” i innych związków zawodowych, NZS oraz licznych stowarzyszeń została formalnie zawieszona. Funkcjonariusze SB wdarli się do siedzib „Solidarności” i NZS zajmując znajdującą się tam dokumentację, materiały i sprzęt.

Zmilitaryzowano wiele zakładów pracy. Zaczął obowiązywać bezwzględny zakaz strajków i zgromadzeń. Zawieszono naukę w szkołach i wyższych uczelniach.

Osobom naruszającym porządek stanu wojennego zaczęła grozić odpowiedzialność przed sądami wojskowymi, uprawnionymi do wydawania wyroków w trybie doraźnym.

Również w nocy 12/13 grudnia 1981 r. funkcjonariusze SB i MO przystąpili do realizacji operacji „Jodła”, obejmującej internowanie wytypowanych imiennie działaczy związkowych i opozycyjnych. W całym województwie opolskim do akcji zostało zaangażowanych ogółem 350 osób, w tym 154 funkcjonariuszy SB i 196 funkcjonariuszy MO.

W pierwszych dniach stanu wojennego zostało internowanych 69 osób. Pod koniec 1981 r. liczba ta wzrosła do 93.

Internowani z województwa opolskiego trafili początkowo do aresztu milicyjnego w podziemiach gmachu KW MO przy ul. Korfantego. 13 grudnia 1981 r. w godzinach popołudniowych przewieziono ich do ośrodka odosobnienia utworzonego w Areszcie Śledczym przy ul. Sądowej.

Przed końcem 1981 r. w granicach województwa opolskiego powstały jeszcze trzy inne ośrodki odosobnienia zorganizowane w zakładach karnych w Grodkowie, Nysie i Strzelcach Opolskich.

Wraz z trwaniem stanu wojennego  zapadały nowe decyzje o internowaniu w stosunku do osób podejrzanych o kontynuowanie zakazanej działalności związkowej czy opozycyjnej.

27 kwietnia1982 r. SB rozpoczęła wielką akcję rewizji i zatrzymań w stosunku do osób podejrzanych o związek z drukiem i kolportażem pisma „Sygnały Wojenne”. Internowano 12 osób.

Akcje zatrzymań prowadzone przez SB w dużej mierze związane były z obchodami świąt 1,3 i 9 maja oraz ogólnopolską akcją protestacyjną z 13 maja 1982 r., do której wzywała podziemna Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność”.

Na krótko przed spodziewanymi akcjami protestacyjnymi 13 maja 1982 r. oraz niedługo potem, zatrzymano, a następnie internowano bądź aresztowano większą grupę osób podejrzanych o związek z wydawaniem i kolportażem konspiracyjnego pisma kluczborskiej „Solidarności” - „Nad Stobrawą”.

W tym czasie zatrzymano również nauczycielki Liceum Ogólnokształcącego w Kluczborku, w związku z wydarzeniami 1 maja, gdy część młodzieży i grona pedagogicznego stawiła się na pochód pierwszomajowy w czarnych strojach.

Na początku czerwca 1982 r. łączna liczba internowanych w dyspozycji opolskiej SB wynosiła 68 osób.

Obraz stanu wojennego będzie tematem konferencji „35. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Nowe spojrzenie na rolę archiwistów w poznawaniu i nauczaniu historii”, która odbędzie się 16 grudnia w Archiwum Państwowym w Opolu.

Zgłoszone na konferencje referaty dotyczyć będą zarówno źródeł do poznania tego zagadnienia, jak i ich wykorzystania w edukacji. W konferencji wezmą udział przedstawiciele IPN-u, Uniwersytetu Opolskiego, Archiwów Państwowych oraz lokalnych historyków.