Post i umartwienie

By móc realizować zasady etyki, człowiek musi umieć trzymać w ryzach samego siebie – swoje odruchy psychiczne i fizyczne, reakcje przemyślane i spontaniczne, myśli i uczucia. Regułą z naturalnego punktu widzenia podstawową jest zachowanie prymatu ducha nad ciałem. Można tu wskazać niektóre szczegółowe sprawy. Najpierw hierarchia wartości, gdzie wyżej stawiamy sprawności ducha, a sprawności ciała czynimy narzędziami i środkami realizacji tych pierwszych. Oczywiście, nietrudno sobie wyobrazić kogoś, kto odwróci tę regułę. Obserwacja świata i życia przekonuje jednak, że prowadzi to do ograniczenia rozwoju owego człowieka. Oprócz samej hierarchii wartości trzeba wskazać na wewnętrzną łatwość jej realizacji we własnym postępowaniu. To druga reguła. Trzecia to wytrwałość w realizowaniu celów i zadań postawionych sobie. To nie wszystko, ale już te trzy reguły przekonują, że bez uwzględnienia tego, co w naszej tradycji nazywamy postem i umartwieniem, bardzo trudno jest konsekwentnie i skutecznie strzec granicy dobra, zaś niemożliwe jest nieustanne postępowanie w tym, co dobre i doskonałe. Post należy więc do arsenału etyki.