Spotkanie ze światem, którego już nie ma

Główną oś wystawy tworzą ikonograficzne dzieła Napoleona Ordy (1807-1883), powstańca listopadowego, działacza emigracyjnego, kompozytora, rysownika i akwarelisty. Rysunki, które zachowują od zapomnienia w większości niezachowane do dnia dzisiejszego zamki, pałace i rezydencje, uzupełniają fragmenty dzieł naukowych i literackich.

- Napoleon Orda, po powrocie z emigracji przystąpił do dokumentacji tego, co ocalało i świadczyło o wielkości Rzeczpospolitej. Podróżując pieszo, łódką lub na tratwie, utrwalał architekturę poszczególnych guberni: grodzieńskiej, wołyńskiej, mińskiej, kijowskiej, podolskiej, kowieńskiej, witebskiej, wileńskiej i mohylewskiej. To była jego swoista patriotyczna misja. Rysunki podpisywał po polsku i po francusku krótkimi notami historyczno-genealogicznymi. W Muzeum Narodowym w Krakowie zachowało się tysiąc oryginalnych jego prac - mówi Mirosława Koćwin w WBP w Opolu.

Prace z "Albumu widoków historycznych" dokumentują wygląd zabytków kresowej architektury, bardzo często niezachowanych zamków, pałaców i dworów, a także kościołów oraz klasztorów.

  Na wystawie prezentowany jest "Album widoków historycznych Polski" wydany w 1875 roku. Anna Kwaśnicka /Foto Gość

- W latach 1873-1883 ukazało się osiem serii "Albumu", zawierających 260 widoków Rzeczpospolitej. Dzięki dotacji przyznanej w 2021 roku przez Samorząd Województwa Opolskiego udało nam się zakupić pierwszą serię albumu, wydaną w 1875 r. Tym samym możemy zaprezentować 50 litografii - wyjaśnia M. Koćwin.

Wśród nich jest dom, w którym urodził się Tadeusz Kościuszko, posiadłość Sapiehów w Różanej czy klasztor Benedyktynów w Horodyszczach i klasztor karmelitów bosych w Berdyczowie.

Na wystawie są też nawiązania do dzieła Leonarda Chodźki (1800-1871), popularyzującego historię Polski, a także fragmenty opisów stworzonych przez Romana Aftanazego (1914-2004), który był dokumentatorem dawnej świetności kresowych rezydencji. To właśnie fragmenty z jego "Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej" opisują poszczególne litografie Napoleona Ordy.