Co dzisiaj znaczy słowo "solidarność"? przejdź do galerii

Do końca sierpnia na pl. Wolności w Opolu można oglądać wystawę plenerową pt. „Wolność zaczyna się od słowa solidarność”. To prace 30 uczniów Liceum Plastycznego w Opolu i studentów Wydziału Sztuki UO, które są wyrazem ich przemyśleń na temat znaczenia wolności i solidarności we współczesnym świecie. Oczywisty był kontekst tego artystycznego zadania - w sierpniu mija 45. rocznica wybuchu strajków solidarnościowych w komunistycznej Polsce i podpisania tzw. porozumień sierpniowych, w wyniku których powstał Niezależny i Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”.

Dla pokolenia młodych ludzi to odległa historia. „Młodzi twórcy zostali zaproszeni do refleksji nad pytaniem: czym dziś jest dla nich wolność i solidarność. Ich odpowiedzi przybrały różne formy artystyczne i stały się punktem wyjścia do wielogłosowej opowieści o wartościach, które legły u podstaw ruchu Solidarność: demokracji, dialogu, wolności i praw człowieka. Wartości tak ważnych również dziś” -  napisała we wstępie do wystawy jej kuratorka Agnieszka Jukowska-Kwaśniak.

Najczęściej w pracach prezentowanych na wystawie pojawia się motyw Polski rozerwanej na pół oraz artystyczne odniesienia do historycznego wybuchu Solidarności w sierpniu 1980 roku. Pojawiają się także prace nawiązujące do kwestii solidarności z Ukrainą, protestów społecznych w Polsce oraz do ogólniej czy wręcz filozoficznie pojętej solidarności społecznej. W tej ostatniej kwestii autorzy wydają się być sceptyczni, by nie powiedzieć, że czarno widzący.

„Oni mają nam coś naprawdę ważnego do powiedzenia” – podkreśla A. Jukowska-Kwaśniak. Zgadzam się. Ci młodzi artyści, dla których Solidarność (nie mówię tu w ogóle o NSZZ „S”) nawet nie jest odległym wspomnieniem, a tylko tym, czego dowiedzieli się o niej w szkole lub od rodziców - widzą w solidarności wielką wartość. W prezentowanych pracach przebija pragnienie tego, by była ona w Polsce nadal wartością ważną. A w wielu z nich przebija to -  co po latach bezwzględnej politycznej wojny między postsolidarnościowymi nurtami w Polsce zaginęło - wezwanie do tego, byśmy „jedni drugich brzemiona nosili”. I potrafili żyć razem, w poczuciu wspólnoty.

Jak pisał ks. Józef Tischner, wielki duszpasterz Solidarności i twórca jej etycznych fundamentów w „Etyce solidarności”: „Solidarność, ta zrodzona z kart i ducha Ewangelii, nie potrzebuje wroga lub przeciwnika, aby się umacniać i rozwijać. Ona się zwraca do wszystkich, a nie przeciwko  komukolwiek. (...) Ludzie odrzucają maski z twarzy, wychodzą z kryjówek, ukazują prawdziwe twarze. Spod  prochu i zapomnienia wydobywają się na jaw ich sumienia. Jesteśmy dziś tacy, jacy naprawdę jesteśmy. Wierzący są wierzącymi, wątpiący wątpiącymi, a niewierzący  niewierzącymi. Nie ma sensu grać cudzych ról. Każdy  chce być nazwany swoim własnym imieniem”.

Wystawę zorganizowały Fundacja im. Romana Kirsteina, Izba Pamięci Solidarności, Miasto Opole, Wydział Sztuki UO, Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego w Opolu i Galeria Sztuki Współczesnej.